Het verhaal van Dokkumer Nieuwe Zijlen
Aan de zuidwestkant van het Lauwersmeer ligt het buurtschap Dokkumer Nije Silen, genoemd naar de sluis die hier in 1729 is gebouwd.
Vóór de bouw van de sluis was het Dokkumer Grootdiep een zeearm die doorliep tot in Dokkum. Na 1729 is er een levendige handel ontstaan in de buurtschap met o.a. visserij en houtoverslag. In 1969 werd de Lauwerszee afgesloten en werd in Dokkumer Nije Silen een nieuwe schutsluis gerealiseerd, de Willem Lorésluis.
De monumentale sluis is tegenwoordig een belangrijke spuisluis voor het afvoeren van overtollig boezemwater. In de luwte van de oude sluis, in een schilderachtige sfeer, liggen historische zeilschepen en de voormalige sluiswachtershuisjes.
De vele boeiende verhalen uit het rijke cultuur-historische verleden van Dokkumer Nije Silen liggen verborgen in de geschiedenis van de monumentale sluis en in de geheugens van de oude bewoners.
Terugblik
Dokkumer Nieuwe Zijlen is oud, zeer oud. Zij zou bij wijze van spreken op heldere wijze kunnen vertellen hoe haar fundament werd gelegd, hoe haar hoge brede buitenfronten als krachtige bastions tegen de waterwolf werden opgetrokken, op welke wijze haar deuren aan de scharnierpunten werden opgehangen en over de grondige onderhoudsbeurten die elkaar opvolgden.
Of over de geniepige onzichtbare aanvallen van de paalworm op haar houtwerk. Zij zou met historische kennis kunnen vertellen over het tijdperk van de zeilvaart die in de laatste helft van de 19e eeuw overging op stoomvaart en op haar beurt in de 20ste eeuw weer werd vervangen door motorvaartuigen. Zij zou opgetogen kunnen vertellen over de vele passages van vracht- en vissersschepen en misschien op de valreep van haar bestaan nog iets over de opkomende recreatievaart.
Maar zij zou ook met angst en beven kunnen vertellen over de hoge stormvloeden waarbij het opdringende bonkende zeewater haar defensieve krachten probeerde te slopen.
De sluis zou misschien nog meer kunnen vertellen, veel meer. Maar sedert haar degradatie tot uitsluitend uitwateringssluis, waarbij zij tevens abrupt de pikante smaak van het zoute zeewater kwam te missen is het stil geworden, heel stil geworden, heel stil en koestert zij al dromend datgene, wat zo’n lange tijd aan haar bescherming was toevertrouwd.
Bron: Dokkumer Nieuwe Zijlen in historie (R.Nouta)
Als je ergens aan de kust van Noordoost-Friesland de invloed van menselijk ingrijpen kunt zien, dan is het wel bij Dokkumer Nieuwe Zijlen, ten zuidwesten van het Lauwersmeer. De imposante sluizen (oud-Nederlands: zijlen) uit 1729 - ontworpen door de beroemde waterbouwkundige Willem Loré -
zijn er nog steeds.
(bron: Visitwadden.nl)